Voorkom kartelvorming als zzp'er

Als u samenwerkt met andere ondernemers, mag u geen prijsafspraken maken of klanten verdelen. Er is dan sprake van kartelvorming. Dit is verboden volgens de Mededingingswet omdat het eerlijke concurrentie tussen bedrijven in de weg staat. Er zijn uitzonderingen.

Mededingingswet en samenwerken

Samenwerken met andere bedrijven kan voordelen hebben. U kunt samen bijvoorbeeld grotere opdrachten en aanbestedingen aannemen. Bedrijfskosten, -risico’s en kennis kunt u bovendien delen.

Zorg dat u zich hierbij wel houdt aan de Mededingingswet. De Mededingingswet verbiedt kartels. U vormt een kartel als u met een ander bedrijf overlegt of afspraken maakt over bijvoorbeeld prijzen voor producten of diensten. Of over in hoe u de markt met elkaar verdeelt. Afspraken binnen een bedrijf mogen wel.

Lees meer over de regels voor mededinging en kartels.

Het kartelverbod geldt voor alle ondernemers

De Mededingingswet geldt voor álle ondernemers. Dus niet alleen voor rechtspersonen, zoals een bv of nv. Ook als u eigenaar bent van een eenmanszaak, moet u zich aan deze wet houden.

Boete bij kartelafspraken

Als u toch kartelafspraken maakt, dan kunt u een boete krijgen van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). De hoogte van deze boete is een deel van uw omzet. De ACM kijkt daarbij naar de ernst van de overtreding, de omstandigheden en de duur van de overtreding. U kunt ook een persoonlijke boete krijgen, vanwege deelname aan kartelvorming of het leiding geven aan een overtreding.

Werkt u binnen een coöperatie samen met andere zelfstandige ondernemers, ook dan geldt het kartelverbod.

Combinatieovereenkomst voor samenwerking bij aanbestedingen

Bij een grote aanbestedingsopdracht kunt u samen met andere bedrijven een offerte indienen. Wint u de aanbesteding, dan gaat u samen de opdracht uitvoeren. Dit heet een combinatieovereenkomst. Ook combinatieovereenkomsten vallen onder het kartelverbod. Dit betekent dat u alleen afspraken mag maken die voordelen bieden aan de klant. En die nodig zijn voor de samenwerking.

Gebruik de Handleiding Combinatieovereenkomsten

Volg het stappenplan in de Handleiding Combinatieovereenkomsten van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) om te bepalen of een combinatieovereenkomst bij aanbestedingen is toegestaan.

Uitzonderingen op het kartelverbod

Op het kartelverbod zijn 4 uitzonderingen voor zzp’ers. U mag in die gevallen wel afspraken maken met andere ondernemers over prijzen en andere voorwaarden. U bent zelf verantwoordelijk om te (laten) beoordelen of een uitzondering voor u geldt.

Leidraad voor afspraken die wel mogen

De ACM heeft een leidraad voor tariefafspraken tussen zzp’ers gemaakt. De leidraad geldt voor zzp’ers die hun eigen arbeid aanbieden. Zoals zelfstandige schoonmakers, vertalers, fotografen en pakketbezorgers. Lees meer over de uitzonderingen in de Leidraad tariefafspraken zzp’ers op ACM.nl.

• Uitzondering 1: afspraken tussen zzp'ers die zij-aan-zij werken met werknemers

  De ACM ziet zzp’ers die dagelijks ‘zij-aan-zij’ werken met werknemers in loondienst niet als een bedrijf voor de Mededingingswet. Voor die werkzaamheden is het kartelverbod dan niet van toepassing. Dit betekent dat zzp’ers die ‘zij-aan-zij’ werken met werknemers met elkaar afspraken mogen maken. En bijvoorbeeld met elkaar mogen overleggen over tarieven en andere voorwaarden bij de opdrachtgever.

• Uitzondering 2: bagatelvrijstelling bij kleine omzet of klein marktaandeel

  Hebben u en uw samenwerkingspartners een relatief kleine omzet? Of heeft u samen een relatief klein gezamenlijk marktaandeel? Dan bent u mogelijk uitgezonderd voor het kartelverbod. Dit heet de bagatelvrijstelling.

  Deze vrijstelling heeft 2 verschillende drempels:

  1. Er doen maximaal 8 bedrijven mee aan de afspraken. De gezamenlijke jaaromzet van deze bedrijven is maximaal € 5.5 miljoen bij goederen. En maximaal € 1.1 miljoen in alle andere gevallen.
  2. Het gezamenlijke marktaandeel van de bedrijven is niet groter dan 10% op de betrokken markten. De afspraak mag geen negatieve invloed hebben op de handel tussen lidstaten van de Europese Unie.

• Uitzondering 3: efficiëntieverbeteringen

  Wegen de economische voordelen van uw afspraak op tegen de nadelen van de beperkte concurrentie? Dan valt u mogelijk onder deze uitzondering. U moet hiervoor aan verschillende voorwaarden voldoen:

  • De afspraak moet de sociale bescherming van zzp’ers verbeteren. Bijvoorbeeld te lage tarieven waardoor verzekeringen (zoals bedrijfsrisico’s en arbeidsongeschiktheid) of goed materiaal te duur zijn.
  • De afspraak mag niet verder gaan dan voor dat doel nodig is. Betrokken zzp’ers moeten bijvoorbeeld aantonen dat andere mogelijkheden zijn onderzocht.
  • Klanten hebben ook voordeel bij de afspraak. Bijvoorbeeld betere kwaliteit.
  • Er blijft genoeg ruimte over voor concurrentie tussen zzp’ers. De afspraak gaat bijvoorbeeld over een minimumtarief, geen vast tarief.

• Uitzondering 4: bestaansminimum

  De ACM legt geen boetes op als u met andere zzp’ers afspraken maakt over tarieven om te zorgen dat u genoeg inkomen heeft om van te leven (sociaal minimum). Het niveau van de bijstandsuitkering geldt hierbij als uitgangspunt. De ACM rekent op basis van een 40-urige werkweek. En houdt hierbij onder meer rekening met uren die u kunt factureren aan klanten en kosten voor verzekeringen.

Extra controle tijdens de coronacrisis

De ACM let tijdens de coronacrisis extra op bedrijven die misbruik maken van de situatie. Producten die onmisbaar zijn voor de gezondheidszorg en het welzijn van consumenten moeten tegen eerlijke prijzen beschikbaar blijven. Zoals mondkapjes en ontsmettingsgel. Bedrijven die twijfelen over onderlinge afspraken, kunnen de ACM om advies vragen.

Lees meer over het toezicht van ACM tijdens de coronacrisis.